Gasić ogień można każdą substancją, która powstrzymuje proces gwałtownego utleniania się (czyli spalania), odcinając dostęp tlenu do materiału palnego. Nadaje się do tego woda, piana, proszek, gazy obojętne czy dwutlenek węgla. Nie ma jednego, skutecznego w każdej sytuacji środka gaśniczego. Wybór zależy od trzech podstawowych czynników: wpływu substancji gaśniczej na ludzi, na sprzęt i na środowisko naturalne.

Substancja idealnie nadająca się do ugaszenia serwera może być zagrożeniem dla życia ludzkiego. Z kolei środek gaśniczy bezpieczny dla środowiska może stać się przyczyną tak dużych zniszczeń, że jego użycie podważy sens akcji gaśniczej.

Woda – nie zawsze skuteczna tradycja

Najpopularniejszym, najtańszym, a do tego skutecznym, bezpiecznym dla ludzi i środowiska naturalnego środkiem gaśniczym jest woda. Stosowana pod postacią płynu, mgły czy piany (woda z substancjami powierzchniowo czynnymi).

Woda ma wiele oczywistych zalet:

• obniża temperaturę,
• odcina dostęp powietrza,
• nasącza materiały palne, utrudniając proces palenia,
• pokrywa przedmioty cienką warstewką, utrudniając przenoszenie się ognia,

jak również wiele wad:

• niszczy materiały, które nasącza (papier, tynki, drewno),
• niszczy sprzęt elektroniczny,
• wchodzi w niebezpieczne reakcje chemiczne (wiele substancji chemicznych w zetknięciu z wodą wytwarza palne gazy lub ulega gwałtownemu spalaniu – np. potas, sód),
• jest mało skuteczna (o ile nie jest w postaci piany) w gaszeniu substancji oleistych i płynnych (ropa naftowa i jej pochodne, tłuszcze roślinne) – strumień wody może rozrzucić substancje płynną, a płonące substancje oleiste, mając mniejszy ciężar właściwy, unoszą się na powierzchni wody,
• istnieje zagrożenie przepływu prądu w wodzie (zależne od zawartości związków mineralnych), co czyni gaszenie wodą bardzo ryzykownym w przypadku urządzeń lub przewodów będących pod napięciem.

Gaz obojętny – alternatywa chroniąca mienie

We wszystkich przypadkach, w których celem jest ugaszenie ognia (lub jego zarzewia) i uniknięcie zniszczenia cennego sprzętu, często jedynym skutecznym środkiem gaśniczym są gazy.

Współcześnie w gaszeniu pożarów wykorzystuje się dwutlenek węgla, mieszaniny gazów obojętnych oraz gazy chemiczne (chlorowcopochodne węglowodorów). Użycie gazów w gaszeniu pożarów ma trzy podstawowe zalety:

• wysoką skuteczność,
• brak przewodzenia prądu elektrycznego,
• brak szkód bezpośrednich i wtórnych (powstających w trakcie i po akcji gaśniczej), a co za tym idzie – możliwość szybkiego przywrócenia pomieszczeń i maszyn do eksploatacji,
• bezpieczeństwo dla ludzi i środowiska (z wyjątkiem dwutlenku węgla).

Dwutlenek węgla jest gazem cięższym od powietrza, przezroczystym i bezwonnym, który zalega w dolnych partiach pomieszczeń. Już w stężeniu kilku procent wywołuje niekorzystne objawy – wdychanie powietrza z 17-procentową zawartością CO₂ po jednej minucie kończy się śmiercią. Stąd też dwutlenek węgla ma zastosowanie szczególnie w pomieszczeniach, w których nie przebywają ludzie.

W związku z opisanymi wyżej właściwościami, gazów używa się do gaszenia pożarów w serwerowniach, halach produkcyjnych, archiwach, bibliotekach i magazynach na kolekcje cennych dzieł sztuki.

Proszek gaśniczy – lepka skuteczność

W skład proszków gaśniczych wchodzą silnie rozdrobnione związki węglanowe i fosforanowe, których ziarenka pokryte są błoną hydrofobową. W kontakcie z wysoką temperaturą proszki gaśnicze zamieniają się w półpłynną, lepką maź, która pokrywa szczelnie gaszone przedmioty, odcinając dopływ tlenu.

Gaszenie proszkiem jest bardzo skuteczne, ale stosowanie tego środka gaśniczego nie wchodzi w grę w przypadku elektroniki, maszyn precyzyjnych, cennych przedmiotów wykonanych z tkanin i papieru.

Nie rób tego sam

Choć wydaje się to proste, a czas nagli, to nawet przy wyborze ręcznej gaśnicy, nie wspominając o automatycznych systemach, warto zdać się na fachowców – opłata za profesjonalną usługę jest niewspółmiernie niska w stosunku do kosztów ewentualnych błędów.