Zintegrowane, inteligentne sterowanie instalacjami wewnętrznymi budynku może odbywać się w trybie otwartym oraz zamkniętym. Czym się różnią i gdzie lepiej montować system zamknięty BAS, a gdzie otwarty? 

Każdy budynek to ogromna liczba obecnych w nim instalacji, które muszą ze sobą współdziałać, tak by zapewniać maksymalny komfort ludziom przebywającym w pomieszczeniach. Systemy BAS (Building Automation Solutions) powstały po to, by móc zarządzać jednocześnie kilkoma instalacjami i dzięki uwzględnianiu ich wzajemnych zależności dbać zarówno o komfort użytkowników, stan budynku i wydajność instalacji, jak i aspekt ekonomiczny jego eksploatacji.

Systemy automatyki mogą obejmować bardzo proste rozwiązania i bardzo skomplikowane systemy. Przykładem prostego rozwiązania jest np. zintegrowanie klimatyzacji, wentylacji oraz elektrycznego otwierania okien (taki system dba o to, by np. wietrzenie, które pozwala doprowadzać świeże powietrze z zewnątrz, nie odbywało się wtedy, kiedy kaloryfery pompują ciepło, bądź zamyka klimatyzację, kiedy pracownik biura otworzy ręcznie w pomieszczeniu okno). System złożony to BAS, który obejmuje kilka instalacji budynku wraz z systemem czujników i reguluje takie parametry, jak wilgotność, temperaturę, stężenie pyłów, oświetlenie, a także system PPOŻ i inne.

Jak dzielą się systemy automatyki budynków pod względem rozwiązań systemowych proponowanych przez producentów?

Zamknięty system automatyki budynków

Jest to rozwiązanie, które zostało uszyte na miarę i dopasowane do potrzeb konkretnego budynku przez jednego producenta automatyki budynków. W systemie zamkniętym, decydując się na współpracę z jednym producentem, korzystać trzeba z jego rozwiązań, urządzeń i instalacji, a całość systemu może być serwisowana jedynie przez tego producenta oraz jego ewentualnych autoryzowanych dystrybutorów. Przy zamkniętym systemie automatyki budynku nie ma możliwości dołączenia np. za kilka lat nowego rozwiązania, którego dany producent np. jeszcze nie ma w ofercie. Całość takiego systemu jest w pewnym stopniu ograniczona możliwościami oferowanymi przez firmę.

Zaletami systemu zamkniętego automatyki budynków są: większa łatwość integracji urządzeń, które są dopasowane do pracy ze sobą, i wynikający z tego krótszy czas wdrożenia. Plusem jest też pełny serwis urządzeń przeprowadzany przez jedną firmę i wspieranie przez nią starszych wersji oprogramowania. Systemy zamknięte cechuje również wyższy poziom bezpieczeństwa, istnieje też większa możliwość dopasowania urządzeń czy całej instalacji do potrzeb konkretnego obiektu. Nowości technologiczne, ze względu na konieczność dopasowania tylko do jednego systemu i protokołu oraz brak konieczności zewnętrznej certyfikacji, są wdrażane szybciej niż w systemach otwartych. Systemy zamknięte są jednak droższe niż systemy otwarte: zarówno na etapie wdrożenia, jak i serwisowania.

Gdzie lepiej stosować systemy zamknięte automatyki budynków?

• W dużych obiektach, w których ważne jest bezpieczeństwo krytycznych podsystemów (np.: przeciwpożarowego, ostrzegania, kontroli dostępu).
• W budynkach użyteczności publicznej, które mogą być narażone na różnego rodzaju ataki i w związku z tym bezpieczeństwo systemu będzie niezwykle ważne (stadiony, hale widowiskowe).
• W obiektach, w których ważne jest, by system został wdrożony szybko i był maksymalnie bezawaryjny.

Otwarty system automatyki budynków

W tych systemach producentami urządzeń i rozwiązań są różne firmy, które posługują się wspólnymi standardami i protokołami, a w ramach konkretnych potrzeb budynku można je dobierać i układać niczym puzzle. Nie trzeba wykorzystywać urządzeń tego samego producenta i nie ma też konieczności serwisowania się w jednej firmie. W systemach otwartych istnieje większa dowolność i otwartość na łączenie różnych elementów instalacji.

Zaletami systemu otwartego automatyki budynków są: brak konieczności korzystania z urządzeń jednego producenta, możliwość korzystania z różnych rozwiązań, niższa cena całego systemu. Jednocześnie w systemach otwartych mogą pojawiać się problemy z komunikacją między urządzeniami różnych producentów (mimo zastosowania tego samego standardu). Systemy te są też bardziej narażone na cyberataki.

Gdzie lepiej stosować systemy otwarte automatyki budynków?

• Tam, gdzie liczy się niski koszt urządzeń oraz ich eksploatacji.
• Tam, gdzie ważne jest, by system mógł być otwarty przez dłuższy czas i by można było wykorzystywać go w różny sposób na potrzeby różnych najemców (np. w biurowcach budowanych pod wynajem).

Decyzję o tym, czy wdrożyć system otwarty, czy zamknięty automatyki w budynku, każdorazowo inwestor musi podjąć, analizując wszystkie za i przeciw oraz sprawdzając to, jakimi możliwościami ma dysponować taka instalacja. Dopiero porównanie różnych rozwiązań, wraz z kosztem ich wdrożenia oraz pozostałymi zaletami i wadami, może dać jednoznaczną odpowiedź na pytanie, w jaki system automatyki budynków zainwestować.